Korony, mosty i licówki
(Wybór materiału na uzupełnienia stałe)
Poradnik dla pacjenta
Współczesna stomatologia oferuje szeroki wybór materiałów z których można wykonać uzupełnienia stałe braków w uzębieniu lub poprawić wygląd własnych zębów w zakresie koloru lub kształtu. W ciągu zaledwie kilku lat nastąpił znaczący rozwój materiałów takich jak porcelana i cyrkon zarówno w zakresie kosmetyki jak i wytrzymałości. Czyni to uzupełnienia nieporównanie bardziej estetycznymi i doskonalej odwzorowującymi naturalny wygląd zęba, w porównaniu do materiałów dostępnych chociażby 10 lat temu.
Ostateczny dobór rodzaju uzupełnienia i użytego materiału zależy od oceny lekarza stomatologa, ale poradnik ten ma na celu ułatwienie rozmowy pacjenta z lekarzem.
Poniżej, na kolejnych zakładkach przedstawiamy materiały wykorzystywane we współczesnej protetyce stomatologicznej do wykonywania koron, mostów i licówek
Popularnie nazywana „pełną porcelaną” lub „porcelaną bez metalu” ceramika szklana jest materiałem który najlepiej potrafi odwzorować naturalny wygląd i budowę wewnętrzną zęba. Uzupełnienia wykonane z tego materiału są pełne „życia” i barw obecnych w naturalnym zębie.
Jest to niewątpliwie podstawowy wybór gdy zależy nam na kosmetyce na najwyższym poziomie.
Do zalet porcelany bez metalu należy również niskie przewodnictwo ciepła, dzięki czemu zęby pod koronami nie reagują na gorące i zimne pokarmy. Ceramika szklana z jednej strony jest twardsza od szkliwa zęba i niezwykle odporna na ścieranie czy przebarwienia, z drugiej krucha i nieodporna na wyginanie kiedy jest zbyt cienka lub narażona na siły uginające. Aby zapobiec tym niekorzystnym zjawiskom korona pełnoceramiczna musi być zazwyczaj grubsza niż np. korona ze stopów metali. Wymaga to mocniejszego opracowania zęba pod koronę.
Zalety koron z pełnej porcelany:
- bez wątpienia najbardziej kosmetyczne korony, mosty i licówki, pełne „życia” i najlepiej imitujące piękno naturalnych zębów
- niskie przewodnictwo ciepła redukujące wrażliwość na wysokie i niskie temperatury
- brak reakcji alergicznych u pacjentów wykazujących wrażliwość na kontakt z metalami
Najlepsza na:
przednie zęby i wszystkie zęby eksponowane w uśmiechu, gdzie doskonały efekt kosmetyczny jest podstawowym kryterium wyboru
Wady:
- konieczność mocniejszego opracowania zęba niż w przypadku koron metalowych
Tak jak nazwa wskazuje jest to korona lub most wykonany z porcelany napalonej na rdzeń z przeziernego cyrkonu. Cyrkon jest materiałem idealnie nadającym się na wewnętrzną część koron licowanych porcelaną – rdzeń korony lub mostu zwany strukturą lub podbudową, ponieważ jego połączenie z porcelaną jest dużo mocniejsze niż w przypadku koron napalanych na metal. Dodatkowo występuje w kolorach pasujących do koloru naturalnych zębów i przepuszcza światło co powoduje, że kosmetyka koron porcelanowych napalanych na cyrkon jest daleko wyższa niż jakiejkolwiek porcelany napalanej na metalu. Cyrkon nie wywołuje reakcji alergicznych u osób wrażliwych na metale.
Zalety porcelany napalanej na cyrkon:
- przepuszczalność światła i gama kolorów zgodna z kolorami naturalnych zębów powoduje, że porcelana napalana na rdzeń z cyrkonu ma kosmetykę bardzo zbliżoną do koron z ceramiki szklanej
- podbudowa z cyrkonu jest tak samo mocna jak podbudowa wykonana ze stopów metali
- porcelana napalona na cyrkon ma mniejszą tendencję do odpryskiwania od napalonej na metal
- podbudowa jest wykonywana w cyfrowej technologii CAD/CAM i jest ekstremalnie dokładna i szczelna
Najlepsza na:
odbudowę zębów wszędzie gdzie pożądany jest najwyższy efekt kosmetyczny połączony z podwyższoną odpornością na uszkodzenia
Wady:
- nie nadaje się na licówki
- konieczność mocniejszego opracowania zęba niż w przypadku koron metalowych
Mowa tu o koronach i mostach w całości wykonanych z cyrkonu. Cyrkon jest najmłodszym z materiałów wykorzystywanych na korony i mosty. W ciągu ostatnich 10 lat podlegał bardzo dynamicznemu rozwojowi co doprowadziło do stworzenia nowego materiału tzw. Cubic Zirconia (brak właściwej polskiej nazwy) o wytrzymałości cyrkonu i walorach estetycznych zbliżonych do ceramiki szklanej. Materiał ten pozwala wytwarzać korony i mosty w całości wykonane z tego niezwykle mocnego materiału. Korony takie łączą w sobie wiele cech niedostępnych w innych materiałach. Z jednej strony bardzo dobra kosmetyka, z drugiej niezwykła odporność na uszkodzenia powodują, że jest to materiał najlepszy na uzupełnienia braków w odcinkach bocznych zębów. Dodatkowo cyrkon nie wywołuje reakcji alergicznych u osób wrażliwych na metale.
Zalety koron i mostów w całości wykonanych z cyrkonu:
-
wysoka jakość kosmetyczna, choć nie na poziomie ceramiki szklanej, pozwala wykonywać uzupełnienia nawet w odcinku przednim
-
cały most jest tak mocny jak most z rdzeniem metalowym, a dodatkowo jego jednorodna struktura powoduje brak tendencji do odpryskiwania
-
całość wykonana w cyfrowej technologii CAD/CAM jest ekstremalnie dokładna i szczelna
-
brak metalu będącego częstym alergenem
Najlepsza na:
odbudowę zębów wszędzie gdzie pożądany jest dobry efekt kosmetyczny połączony z wysoką odpornością na uszkodzenia
Wady:
-
nie nadaje się na licówki
-
konieczność mocniejszego opracowania zęba niż w przypadku koron metalowych
Jest to najbardziej rozpowszechnione z kosmetycznych rozwiązań. Znane od wielu lat, zapewniające dobry kompromis między kosmetyką a wytrzymałością uzupełnienia. Tak jak nazwa wskazuje jest to korona lub most wykonany z porcelany napalonej na rdzeń z metalu (najczęściej stop chromo-kobaltowy lub chromo-niklowy, rzadziej złoto) Przy rosnących wymaganiach kosmetycznych, mimo ciągłego rozwoju, największy problem stanowi to, że podbudowa metalowa nie jest przezierna tak jak wcześniej opisane materiały i co warto podkreślić – naturalne zęby. Bardzo trudno jest więc uzyskać efekt „żywego zęba” z jego fluorescencją, przepuszczalnością światła i wewnętrzną budową. Nie jest to niemożliwe, ale wiąże się z koniecznością mocnej preparacji (opracowania) zębów pod korony i z wysokimi umiejętnościami laboratorium wykonującego uzupełnienie. Metalowy rdzeń takich koron i mostów może być czynnikiem alergennym dla osób wrażliwych na metale i stanowi doby przewodnik ciepła, co może powodować reakcję na gorące i zimne pokarmy. Czasami dodatkową wadą jest występowanie ciemnego cienia na linii między koroną a dziąsłem.
Zalety porcelany napalanej na metal:
-
mocniejsze i bardziej wytrzymałe od pełnej ceramiki (wytrzymałość na poziomie mostów z porcelany na cyrkonie i z pełnego cyrkonu)
-
lepsza kosmetyka niż koron metalowych
Najlepsza dla:
pacjentów którzy z jakichś przyczyn nie mogą mieć wykonanych koron lub mostów z pełnej porcelany lub cyrkonu, a mimo to oczekują kosmetycznego rozwiązania
Wady:
-
brak przezierności metalu (naturalny ząb przepuszcza światło) utrudnia, a czasami uniemożliwia uzyskanie najwyższego efektu kosmetycznego i odtworzenie naturalnej barwy i fluorescencji zęba
-
konieczność mocniejszego opracowania zęba niż w przypadku koron metalowych
-
czasami występuje ciemny cień na linii między koroną a dziąsłem
-
przy niedostatecznej ilości miejsca, czasami porcelana może odpryskiwać od metalu
-
nie jest odpowiednia dla osób wykazujących tendencje do alergii na metale
Jest to materiał najmniej odporny na uszkodzenia mechaniczne, ale o dość dobrym efekcie kosmetycznym. Wadami jest wysoka awaryjność i niższa stabilność kolorystyczna, zaletami twardość zbliżona do szkliwa zębów i cena.
Zalety mostów z kompozytu i kompozytu na metalu:
-
twardość zbliżona do szkliwa zębów naturalnych
-
atrakcyjniejsza cena niż uzupełnień z porcelany
Wady:
-
najmniej wytrzymały materiał na korony i mosty (wysoka awaryjność)
-
możliwość przebarwień
-
potrzeba częstszej wymiany niż innych uzupełnień
Są to materiały przeznaczone przede wszystkim na rozwiązania tymczasowe, służące pacjentowi w czasie wykonywania uzupełnień docelowych z porcelany lub cyrkonu. Nie ma więc sensu szersze omawianie, ponieważ służą one jako korony i mosty na kilka tygodni. Szczególnie ważne dla osób wykonujących zawody wymagające kontaktów z klientami. Pozwalają na tymczasowe estetyczne uzupełnienie nawet rozległych braków w uzębieniu. Czasami przy skomplikowanych pracach wykorzystuje się tego typu uzupełnienia w celu wizualizacji końcowego efektu pracy docelowej.
W dzisiejszych czasach uzupełnienia rzadko wybierane ze względu na niski walor estetyczny. Spełniają funkcję ochronną, ale ich wysoka przewodność cieplna może prowadzić do reakcji na gorące lub zimne pokarmy. Nie nadają się dla osób wykazujących alergie na metale. W rzadkich przypadkach pacjenci skarżą się na metaliczny smak w ustach. Zaletą jest cena i niska awaryjność takiego rozwiązania.
Zalety koron metalowych:
-
bardzo niska awaryjność
-
łagodne dla zębów przeciwstawnych
-
wytrzymałość materiału powoduje, iż nie występuje konieczność mocnego opracowania zęba (preparacji) pod koronę
Wady:
-
wysoka przewodność cieplna powoduje reagowanie na niską i wysoką temperaturę
-
mogą powodować alergie u osób wrażliwych na metale
-
nienaturalny wygląd (niepodobny do naturalnych zębów)
-
występują rzadkie przypadki, gdy pacjenci uskarżają się na metaliczny posmak w ustach
Zanim dokonasz ostatecznego wyboru
Jak zawsze, kiedy rozważane jest jakiekolwiek leczenie stomatologiczne, najważniejsza jest bezpośrednia rozmowa z lekarzem stomatologiem, który wykona uzupełnienie protetyczne.
To opracowanie ma na celu pomóc Tobie w tej rozmowie i pozwolić lepiej zrozumieć wady i zalety materiałów wykorzystywanych we współczesnej protetyce dentystycznej do wykonywania koron, mostów i licówek.
Każdy pacjent jest inny. Specyficzne warunki w jamie ustnej i inne uwarunkowania nie objęte tym uproszczonym tekstem powodują, że ostateczny wybór najlepszego rozwiązania ZAWSZE należy podjąć po konsultacji ze specjalistą.
Pamiętaj: mimo, że ząb chroniony pod koroną jest mniej narażony na czynniki zewnętrzne, nadal może wystąpić próchnica w obrębie przyszyjkowym, korony czasami wymagają ponownego cementowania, a ząb pod nimi może wymagać leczenia kanałowego. Są to zjawiska naturalne i aby zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia należy dbać o higienę jamy ustnej i umawiać się na regularne wizyty kontrolne u swojego stomatologa.