Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące uzupełnień wykonanych z cyrkonu
1. Jakiego rodzaju cementu powinienem użyć?
Odpowiedź: Jakość wiązania zależy od czynności jakie wykonamy jeszcze przed wyborem cementu. Po przymiarce pracy niezbędne jest wyczyszczenie uzupełnienia w celu usunięcia zanieczyszczeń organicznych jak krew czy ślina. Badania wykazały, że zastosowanie Ivoclar Ivoclean w celu wyczyszczenia wnętrza uzupełnienia wykonanego z tlenku cyrkonu dramatycznie zwiększa przyczepność cementu do tlenku cyrkonu.
Klejenie za pomocą żywic adhezyjnych (zalecane): W przypadku wykorzystania mocowania klejami adhezyjnymi zaleca się stosowanie kompozytów klejących, jak na przykład Panavia® 21 lub Panavia® F 2,0 poprzedzonych primerem Clearfill, czy też klejenie zestawem Ivoclar Monobond plus i Multilink. Tworzą one doskonałe zespolenie z materiałem podbudowy wykonanym z tlenku cyrkonu.
Cementowanie konwencjonalne (opcjonalne): Ze względu na wysoką trwałość oraz stabilność mechaniczną uzupełnień wykonanych z tlenku cyrkonu, w większości przypadków możliwe jest standardowe mocowanie przy pomocy cementu na bazie fosforanu tlenku cynku lub uszczelniających cementów glasjonomerowych jak na przykład popularny GC Fuji Plus . W przypadku stosowania konwencjonalnego cementowania należy zwrócić szczególną uwagę, aby zapewnić wystarczającą retencję oraz odpowiednią minimalną wysokość kikuta wynoszącą 3 mm!
WAŻNE! Nie zaleca się prowizorycznego cementowania, gdyż podczas zdejmowania mostu można uszkodzić podbudowę.
Przy ultra transparentnym tlenku cyrkonu, ze względu na jego wysoką przezierność, należy zwrócić uwagę na prawidłowy dobór cementu pod względem barwy i transparentności. Znaczenie mają również ewentualne przebarwienia kikuta preparowanego zęba. Mogą one mieć wpływ na ostateczny kolor uzupełnienia.
2. Jak preparować ząb do koron wykonanych z tlenku cyrkonu?
Odpowiedź: Aby uzyskać najlepsze wyniki zalecamy preparację z lekkim stopniem. Jedną z największych zalet tlenku cyrkonu jest to, że nawet przy niewielkiej grubości 0,6 – 0,7 mm nadal jest bardzo wytrzymały (mowa tu o koronach i mostach wykonanych w całości z cyrkonu, przy cyrkonie licowanym porcelaną ilość miejsca musi być taka sama jak w koronach z ceramiki na metalu). Stopień umożliwia lepszą kontrolę szczelności uzupełnienia i znacząco zwiększa wytrzymałość uzupełnienia. Przy koronach pełnoceramicznych w całości z cyrkonu możliwe jest, choć nie zalecane, opracowanie bez stopnia. Nadal jednak konieczny jest wycisk z nitką retrakcyjną odwzorowujący dno kieszonki. Jeśli chodzi o redukcję w zgryzie – zalecane minimum to 1 mm, co zapewni odpowiednią wytrzymałość. Optymalne jest co najmniej 1,5 mm które pozwoli na atrakcyjne odtworzenie szczegółów anatomicznych strony żującej korony. Preparacja powinna mieć gładkie powierzchnie i krawędzie, należy unikać poszarpanych rantów.
Stopień powinien znajdować się poniżej kieszonki dziąsłowej. Stopień umieszczony zbyt głęboko utrudni jego prawidłowe odwzorowanie w wycisku. Stopień powyżej kieszonki jest wprawdzie dopuszczalny, ale zniweczy efekt kosmetyczny uzupełnienia.
Najlepszą metodą wyciskową jest technika dwóch nitek retrakcyjnych.
3. Który tlenek cyrkonu jest najlepszy?
Odpowiedź: Nie ma tu jednoznacznej odpowiedzi. Niewątpliwie najlepszy proszek wykorzystywany do tworzenia dysków przez większość markowych producentów, w tym niemiecki Dental Direkt którego cyrkonu używamy, jest produkowany przez firmę Tosoh w Japonii.
W obecnie dostępnym cyrkonie trzeciej generacji nastąpił podział tego materiału ze względu na zastosowanie:
Pełnokonturowe korony cyrkonowe wykonywane w strefie estetycznej powinny być frezowane z ultra transparentnego tlenku cyrkonu typu „cubic zirconia” (funkcjonuje również nazwa „anterior zirconia”). Jest to materiał o wysokiej estetyce i wytrzymałości na zginanie wynoszącej 600-750 MPa – przykładem jest stosowany przez naszą pracownię CubeX2 firmy Dental Direkt (720 MPa).
Do mostów pełnokonturowych w odcinkach bocznych należy używać cyrkonu high transparent o wytrzymałości na zginanie 900-1200 MPa – przykładem jest stosowany przez naszą pracownię Bio ZX2 firmy Dental Direkt (1200 MPa).
Do koron i mostów licowanych porcelaną, podbudowy wykonuje się z cyrkonu o najwyższej wytrzymałości na zginanie 1200-1450 MPa jak np. Bio Z firmy Dental Direkt.
Dynamiczny rozwój w tej dziedzinie stomatologii powoduje, że co chwilę pojawia się nowy ciekawy materiał – w tym roku pojawią się dyski cyrkonu multilayer i multitransparent obiecujące jeszcze lepsze efekty kosmetyczne.
4. Dlaczego moje korony z tlenku cyrkonu zazwyczaj wyglądają na zbyt jasne?
Odpowiedź: Przypuszczalnie używacie Państwo starszych materiałów o niskiej przezierności. Nowsze materiały High transparent i Ultra transparent zazwyczaj wyglądają znacznie lepiej i dzięki efektowi kameleona bardziej harmonizują z sąsiednimi zębami. Dodatkowo obniżenie value w koronach w całości wykonanych z cyrkonu nie jest zadaniem trudnym dla pracowni – warto taką pracę skorygować dla większej satysfakcji pacjenta.
5. Czy zawsze najlepszym wyborem są korony licowane porcelaną na podbudowie cyrkonowej?
Odpowiedź: Nie istnieje tu jednoznaczna odpowiedź. Niewątpliwie są to korony najbardziej kosmetyczne i pozwalające na największą indywidualizację. Niektóre przypadki wymagają nietypowej przezierności, przebarwień, mamelonów itp. tak aby pasowały do sąsiadujących własnych zębów pacjenta. Weźmy na przykład pojedynczą koronę, odwzorowującą przyśrodkowy siekacz, której wygląd musi się zgadzać z „sąsiadami”. (red.: pamiętajmy, że bez starannego doboru koloru zęba, koloru spreparowanego kikuta, dobrej jakości zdjęcia in situ, informacji o wieku, płci pacjenta uzupełnienie pojedynczych siekaczy na najwyższym poziomie jest z góry skazane na porażkę bez względu na użyty materiał).
Z drugiej strony nowe materiały, takie jak nowszej generacji ultra transparent cubic zirconia mogą być zadziwiająco realistyczne. Jeśli wykonujemy np. zestaw sześciu-ośmiu koron w obrębie przodu można rozważyć wykonanie koron pełnokonturowych w całości z cyrkonu i efekt może być więcej niż zadowalający.
Podsumowując – najlepiej dopasować wybór techniki do konkretnej, indywidualnej sytuacji i oczekiwanych efektów.
6. Czy za każdym razem należy dobierać kolor spreparowanego kikuta?
Odpowiedź: Jeśli kolor kikuta nie odbiega od koloru uzupełnienia to nie ma konieczności ustalania jego koloru. Jeśli jednak kikut jest mocno przebarwiony lub odbiega znacząco kolorem od reszty zębów należy pobrać jego kolor. Zaleca się wykonanie tego za pomocą kolornika IPS Natural Die. Pracownia dopiero na podstawie koloru kikuta i docelowego koloru planowanego uzupełnienia dobierze materiał o odpowiedniej przezierności i kolorze, tak aby końcowe uzupełnienie po zacementowaniu miało oczekiwany kolor.
Podpowiedź: jeśli w gabinecie nie ma kolornika IPS Natural Die można wykorzystać tradycyjny klucz Vita A-D. W celu doboru koloru spreparowanego kikuta należy odwrócić kolornik i dobierać kolor spoglądając na niego od tyłu ( na strefę przyszyjkową ). Pracownia postara się dobrany kolor przełożyć na kolor w kluczu Natural Die. Polecamy jednak zakup takiego kolornika – jest tani, a bardzo ułatwi pracę z wszystkimi materiałami pełnoceramicznymi.
7. Dlaczego mam proponować pacjentom uzupełnienia z cyrkonu? Jestem zadowolony z porcelany na metalu.
Odpowiedź: Dobrze wykonany most z porcelany na metalu potrafi być wystarczająco kosmetyczny i w pełni satysfakcjonować pacjenta, jest jednak kilka argumentów przemawiających za tym aby stosować uzupełnienia pełnoceramiczne.
- Po pierwsze nie ma odwrotu od postępu i tak jak nikt nie sprzedaje dzisiaj kineskopowych telewizorów, tak za kilka lat znikną uzupełnienia na metalu. Już w tej chwili w USA uzupełnienia na metalu stanowią znaczącą mniejszość. To samo zjawisko rozpoczęło się w Europie. Raczej nie chcieli byśmy być tymi, którzy „gaszą światło”, bo ciężko jest odrobić stracone korzyści i odbudować pozycję na rynku. Dużo lepiej być pionierem nowych technologii.
- Po drugie pozwala to Państwu poszerzyć ofertę o nowe atrakcyjne produkty. Pacjent z roku na rok staje się coraz bardziej świadomy i coraz częściej zanim trafi do gabinetu, sam sięga do informacji o materiałach dostępnych na rynku – wybierając nowoczesne gabinety z szeroką ofertą.
- Po trzecie nie mniej istotne jest to, że są to uzupełnienia dużo dokładniejsze niż tradycyjne – podbudowy są wykonane cyfrowo z dokładnością dochodzącą do pięciu mikronów! Są szczelne i o niewielkiej awaryjności.
- Po czwarte nie należy zapominać, że są to uzupełnienia zdecydowanie bardziej kosmetyczne, zbliżone wyglądem do natury, dużo lepiej akceptowane przez pacjenta, pozbawione alergenu jakim jest metal – po prostu uzupełnienia na miarę XXI wieku.
- nie bez znaczenia jest aspekt finansowy – są to uzupełnienia przynoszące większy dochód przy podobnym nakładzie pracy.
8. Czy tlenek cyrkonu jest na tyle wytrzymały, aby zastąpić mosty na metalu?
Odpowiedź: Trudno w prosty sposób porównać te materiały. Głównym problemem mostów napalanych na metal jest duża różnica wytrzymałości na zginanie pomiędzy metalem (stal CoCr to około 600 MPa) a porcelaną (około 120 MPa). Naprężenia prowadzą do powstawania mikropęknięć i odpryskiwania porcelany od metalu, podczas gdy konstrukcja metalowa zazwyczaj pozostaje nienaruszona. Natomiast most pełnoceramiczny wykonany z tlenku cyrkonu ma odporność na zginanie od 600 MPa aż do 1200 MPa ( w zależności od użytego tlenku cyrkonu), w dodatku jest jednorodny – nie rozwarstwi się i nie odpryśnie.
Nie jest to jednak materiał niezniszczalny – specyfika materiałów ceramicznych powoduje, że należy zachować reżim technologiczny (np. prawidłowa synteryzacja), niezbędne wymiary i grubości ścianek, łączników oraz przęseł. Bardzo istotne jest również niedopuszczanie do przegrzewania cyrkonu podczas obróbki i korekt. Wszystko to może znacząco osłabić wytrzymałość uzupełnienia wykonanego z cyrkonu.
9. Jeśli niezbędna jest korekta w ustach, jak wykonać ją w prawidłowy sposób?
Odpowiedź: Należy unikać opracowywania tlenku cyrkonu, ponieważ może to w znaczący sposób osłabić jego konstrukcję. Jeśli podczas mocowania uzupełnienia pełnokonturowego z tlenku cyrkonu w jamie ustnej pacjenta, konieczna okaże się korekta w zgryzie, należy użyć do tego zielonych kamieni lub instrumentów z nasypem diamentowym (zalecane ziarno ok. 40 μm) o średnim lub dużym rozmiarze. Należy unikać miejscowego przegrzewania cyrkonu – dlatego nieodpowiednie są małe narzędzia z nasypem diamentowym (niedopuszczalne jest używanie frezów!) Aby zadbać o nieprzegrzewanie cyrkonu należy szlifować go na mokro za pomocą prawidłowych narzędzi. Po korekcie szlifowane elementy muszą ponownie zostać wypolerowane na wysoki połysk za pomocą gum, filców i diamentowej pasty polerskiej, wciąż pamiętając o tym, że należy unikać przegrzewania materiału.
10. Dlaczego nie można wykonać licówek z cyrkonu?
Odpowiedź: Cyrkon – materiał na bazie tlenków nie wykazuje zdolności adhezyjnych i jego wiązanie z tkanką zęba po zacementowaniu wykazuje jedynie właściwości kohezji. W przypadku licówek należy użyć ceramiki tłoczonej która łączy się z tkanką zęba wykorzystując zarówno siły kohezji jaki i adhezji.
swietny artykul, dzieki!